Home page           Quaderni di cultura

 

 

                       

QUADERNI DI CULTURA DEL MUSEO ALIFANO

(n. 16)

 

 

 

 

 

DANTE MARROCCO

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PERGAMENE di Casa Sanframondi nel MUSEO ALIFANO

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Piedimonte d'Alife

Tip. Alberto Grillo e Figli

1963

Nella piccola Biblioteca Scriptorum Loci del museo alifano di Piedimonte, le pergamene riguardanti la Casa dei Sanframondi di Cerreto e signori di quasi tutti i villaggi dell'antico territorio di Telese, rappresentano il nucleo maggiore del fondo pergamenaceo.

Sono posseduti dalla collezione civica per dono del colto e munifico gentiluomo Conte Dr. D. Raffaele Gaetani d'Aragona.

Non sono riportate da altre raccolte, e neanche nelle opere dei numerosi storici che hanno trattata la storia di quelle terre o del regno. All'Archivio di Stato di Napoli, di alcune di esse esiste la copia fotostatica. Data la distruzione della Cancelleria aragonese, le ultime fra esse non si potranno più riscontrare nei registri della Sommaria.

Vanno dal 1321 al 1450, e cioè a poco prima della catastrofe politica della nobile famiglia, il cui suffisso latino nei documenti varia a volte dal «fraymundo» al «flaymundo».

In questo Quaderno non sono tutte trascritte. S'è cominciato con quindici fra le più importanti e più variate nel contenuto. È in preparazione il secondo gruppo.

Non è il caso di riportare nel Quaderno la storia dettagliata di Casa Sanframondi.

Diremo solo che la Casa, per nobiltà e potenza, fu una delle principali del regno. Aveva avuto origine da Raone, primo personaggio storico di essa, venuto di Normandia, e signore del vicus fraymundi, frémond nella pronunzia normanno-italica, derivante da un precedente longobardo fraymund, toponimo di varia interpretazione, che risale storicamente all'856. Figlio di Raone fu Guglielmo che si appellò «di San Framondo». Egli fu anche il primo signore di Cerreto.

La Casa, radicatasi nelle verdi pendici del Matese orientale, riuscì in prosieguo di tempo, tenacemente, a unificare in una potente signoria, la contea di Cerreto, tutte le terre e i villaggi dell'alto Telesino, seguendo nell'espansione la linea tracciata dal bacino fluviale del Titerno, affluente del Volturno, risalendo cioè da Faicchio con Massa superiore e inferiore, a Cerreto e casali (Civitella e S. Lorenzello), fino a Cusano e a Pieraroja; seguendo anche una seconda direttiva: la linea d'impluvio della destra del fiume Calore, occupando da guardia a Limata a Ponte, a S. Lorenzo Maggiore, fino a Telese, il capoluogo della contea normanna, come del precedente gastaldato longobardo, e del più antico vasto municipio romano.

La Casa circuiva a poco a poco il Matese orientale. Allungò il dominio a Morcone e a Sassinoro e, con qualche interruzione, raggiunse Campochiaro. Un territorio vasto, compatto, cui ci si legava sempre più per la complessità degli interessi e per l'intensità del sentimento. Altri acquisti lontani e staccati, non potevano avere questo legame affettivo. Tali furono Caudio fra i boschi del Taburno (che forse segnava la punta di espansione a Sud, nell'Oltrecalore), Cantalupo, e Capriati-Ciorlano-Fossaceca, (Fontegreca), e Casalicelli in Terra di Lavoro, e lontane terre in Capitanata e altrove. Fra le pendici del Matese, la Corte e gli accampamenti vissero i Sanframondi.

La nobile Casa ebbe un tramonto degno di tanta tradizione militare. Il mutamento dinastico trovò i Sanframondi fermi, immutabili nella fedeltà agli Angioini, incapaci di adattarsi ad una situazione diversa. Essi, di sangue normanno, erano «inguaribili» nella fedeltà alla Francia. Questa la colpa. Furono spogliati dei loro feudi nel 1459 e nel 1461 da Re Ferdinando. Nel 1496 Federico III confermava la disposizione, nel 1506 la confermava Ferdinando il Cattolico.

Nel 1494, l'ultimo dei Sanframondi, l'esule Carlo, tornato con Carlo VIII, rivide e rioccupò la sua Cerreto, ma fu per pochi giorni. Cadde in battaglia a Sulmona ... una fine più degna la stirpe tanto illustre non poteva avere. La contea di Cerreto passò per sempre ad altri. Solo la «Guardia», la loro fortezza, ritenne, e tuttora mantiene, il loro nome di guerrieri.

 

Le pergamene riflettono e documentano saltuariamente questa situazione del territorio telesino. Dal regesto, e soprattutto dal testo appariranno non avvenimenti straordinari, ma fatti comuni di vita feudale del '3-400: matrimoni, testamenti, donazioni, liti domestiche, esazioni, investiture, ribellioni ...

Attraverso l'arco di due secoli, i documenti vanno colla loro scrittura dall'ultimo corsivo gotico al chiaro carattere umanistico. La maggior parte di essi non è ben conservata nelle piegature, negli angoli e nei margini. Sono comunque sempre degli originali. Purtroppo, ad eccezione di uno, non conservano il sigillo

 


I

4 ottobre 1361, 15 Indizione, 14° anno di regno dei sovrani, 19 della Regina.

I sovrani Ludovico e Giovanna nominano Bertrando di Missonesio arcivescovo di Napoli, arbitro fra il conte di Cerreto Tommaso Sanframondi e Nicola Sanframondi.

Data a Napoli.

Ludovicus et Johanna dei gratia Rex et Regina hierusalem et Sicilie ducatus Apulie et Principatus Capue, Provincie et Forcalquerij et Pedimontis Comites. Venerabili / in Cristo patri Bertrando dei et Apostolice sedis gratia Archiepiscopo Neapolitano, Collaterali et Consiliario nostro dilecto, gratiam et bonam voluntatem. Causam vertentem seu / que verti tunc sperabatur inter Nicolaum de Sancto Flaymundo Cerreti Comitem conventum seu / convenendum ex parte altera, de castro seu terra Cerreti, castro Cusani, et certis aliis bonis feudalibus, que idem Comes a nostra Curia immediate et in capite tenu / it et tenet in feudum, sub certo servicio militari, nostre Curie inde prestando, Paternitati bestre, quod assumptis certis juris peritis, eam discuteretis et decideretis, tamquam perso / ne de qua erat merito confidendum, recolimus commisisse. In qua quidem causa, assumptis per vos Johanne Aversano de Salerno, et Herrico Melia de Neapoli militibus / Juris civilis professoribus, certum didicimus vos fecisse processum in causa eadem, presentibus partibus, et inter alia facta publicatione in causa premissa, super hoc principaliter / intentata, dictum actorem seu eius procuratores quandam peticionem seu lubellum obtulisse didicimus, coram vobis, et predictis assumptis, super falsitate, ut pone / batur cuiusdam Testamenti coram vobis producti in causa predicta, pro parte Comitis memorati, habitis per vos et dictos assumptos certis aliis probacionibus / super materia dicti libelli, necnon ad repulsam productorum in causa eadem principali, dicitur publicacio processisse: prout hec et alia ponuntur continue / plenius in processu cause predicte. Verum prout vestra informacio nostre Mayestati facta inde, plenarie nobis instruxit, cui fiducialiter incumbere decrevimus, sicut in quibus / liber maioribus simpliciter faceremus, de dicta falsitate, actentis probationibus hincinde habitis nihil efficax est probatum, sicut nec credebamus quatenus eundem Comitem / talia potuisse cadere, aut probari, dicta causa principalis in certis suis finibus remansit, et utraque videlicet ipsarum, victoriam ut dicitur pretendit. Noviter autem partes / ipse principales de causa ipsorum bonorum in vos prefatum Archiepiscopum compromisisse dicuntur, reservato nostre Mayestatis beneplacito et assensu, prout prothocollum in / testimonio puplico inde procedens plenius ponitur declarare. Nos vero considerantes et volentes inter ipsos litigantes eiusdem generis ac sanguine coniunctos, omnem litigii et / scandali materiam precidere, in quantum possumus affectu dominico enervare. Intuentes etiam quod mes nobilis mulieris Francesce de Santo Flaymundo Collateralis et Sotie / nostre Regine Amite ipsorum Comitis et Nicolai ex huiusmodi litigiis ex angustia fatigatur, quod ubi ona... vobis Archiepiscopo, qui fuistis continue ac estis pacis / et concordiarum operator et ductor, partes... in vos compromiserunt sive velut in arbitrium simpliciter sive indebit... itratorem et amicabilem compositorem... quis modo, / actenta forma dicti prothocolli, et Instrumenti exinde assumenti, tenore presencium, de certa nostra scientia, dicto Co... et omnibus et singulis clausulis adiectis in illo / de certa nostra scientia assentimus, ipsumque et contenta in eo, ac omnem Processum et sententiam arbitrationem laudum sguardum seu terminacionem qui et que inde / sequentur, ratificamus, acceptamus, et nostre Mayestatis munimine de ipsa certa nostra scientia roboramus et habere volumus efficaciam et vigorem quatenus proinde / facte sunt et fient, seu precesserunt et precedent, partesque tanguntur, vel tangentur, rebus sic se habentibus, non obstante, quod causa ipsa feudalis est, de qua sine assensu / nostre Mayestatis aliud compromissum efficaciter non procedert, et quod dicta causa pendet in quibuscumque sit, aut eius terminis, aut quecumque alia in contrarium dicenda, / aut alleganda, que in hac parte haberi volumus pro expressis, necnon leges constitutiones quaslibet et Capitula in contrarium de ipsa certa nostra scientia volumus / non obstante.

         Data Neapoli per nobilem Sergium domini Ursonis de Neapoli, militem, juris civilis professorem magne nostre Curie Magnum / Rationalem Viceprotonotarium regni Sicilie. Anno domini millesimo trecentesimo sexagesimo primo die iiij octobris xv Indisctionis regnorum nostri Regis anno xiiij / nostre vero Regine anno xbiiij.

 


II

1 Dicembre 1364, 4 Indizione, 23° anno di regno della Regina.

Francesca di Sanfromondi, ciambellana, vedova di Pietro Cadeneto, dopo la morte di lui ottiene conferma di un assegno annuo sui suoi beni.

Dato ad Aversa.

Scrittura umanistica nel testo, regesto nel verso.

Johanna dei gratia regina Jerusalem et Sicilie ducatu Apulie et principatus Capue Provincie forcalquerij ac Pedimontis Comitissa. Universis presente licteras inspecturis tam presentibus quam futuris. Benemeritis nostris / provisiones et gratis libenter impendimus illasque quandoque personis consideratis et causis ac exigentibus ipsorum serviciis in melius innovamus et ad erorum heredes et posteros libencius propagamus. Sane ab olim conctracto matri / monio et legitime celebrato inter Magnificam mulierem francescam de Sancto flamundo Sociam Ciambellanam familiarem et fidelem nostram ex parte una, et quondam virum nobilem Petrum del Cadeneto militem / regentem Curiam vicarie regni nostri Sicilie ex altera, Idem quodam Petrus dum viveret tam pro restitutione docium acceptarum per eum seu alium suo nomine ab ipsa francesca, quam pro consecutione dotarii cons / tituti sibi per ipsum quondam Petrum in pecunia videlicet unciarum centum quinquaginta contemplatione dicti matrimonii iuxta morem regni nobilium francorum jure viventium obligavit eidem francesce, uxori sue omnia bona sua stabilia sita in dicto regno inter que... rat provisio annuarum unciarum biginti stabilita eidem quondam Petro et suis heredibus per clare memorie dominum robertum dei gratia Jerusalem et Sicilie / regem reverendum dominum avum nostrum super juribus Secrecie Principatus et Terrelaboris necnon quasdam domos sitas in Neapolie in pendino Castri nostri novi quas certo modo a Curia / nostra tenebat interveniente tunc ad hec nostro beneplacito et assensu in quibus hec et alia ponuntur plenius contineri. Deinde vero facto loco restitucionis dotium predictarum ac assecutionis dotarii prelibati / eadem francesca vigore obbligationis iamdicte ac pro... tatis sibi tradite et assensus nostri ad id sicut predicitur prestiti inter alia bona dicti quondam Petro super dictis juribus modo premisso illamque certo preterito tempore super ipsis juribus et deinde usque nuc super juribus cabellarum / mucharie et tintorie civitatis nostre Neapolis membrorum secreterie predicte ad alias clare memorie domini regis Ludovici et nostras licteras pro satisfactione suorum jurium quousque sibi per heredem / dicti quondam Petri satisfieret del juribus antedictis integraliter habuit et percepit, sibique de dicta provisione extitit usque nun ad dictas regias et nostras licteras satisfactum noviter autem / de premissis omnibus plenam informationem habentes necnon debita meditatione pensantes eiusdem francesce obsequiose ac precipue devotionis et fidei merita necnon grata acceptaque / servicia per eamdem francescam maiestati nostre longo tempore continue ac fideliter et domestice prestita queve prestat ad presens et speramus eam semper de bono in melius prestituram ac / quis legitimis heredibus et aliis quos ipsa in vita sua vel eius ultima voluntate duxerit eligendos iamdictam provisionem unciarum viginti quam ipsa francesca erat sicut predicitur perceptura / tenore presencium damus donamus et concedimus de certa nostra scientia proprij motus instinctu liberalitate mera et gratia speciali dictamque provisionem ad dictos ipsius francesce / heredes ac alios quos ipsa premisso modo elegerit duximus de dicta certa nostra sciencia harum serie trasferenda quousque ipsa francesca vel ipsi sui heredes ac illi quos ipsa ut prefertur elegerit / provisionel huiusmodi in terris et bonis feudalibus... excadencialibus sive fiscalibus devolutis iam vel inantea devolvendis ad Curie nostre manus que de mero ipsius Curie demanio non / existant realiter assequatur. Ita qualiter et quod dicta francesca ac ipsi sui heredes prefatique alij quos ipsa ut prefertur elegerit tu... domina ipsa taliter assequendi quam provisionem huiusmodi / a nostra Curia teneant et possideant nullumque preter nos et successores nostros superiorem et dominum exinde... gnoscat servireque teneantur nobis ac ipsisi heredibus et / successoribus nostris de feudali servicio proinde contingenti videlicet dicti regni et pro dicta provi / sione presens modum et formam dicte nostre curie in talibus obserbatos. Quod quidem servicium eadem francesca in nostri presencia constituta pro se et dictis suis heredibus ac aliis sicut / predicitur eligendis prestare et facere suis bicibus voluntarie obtulit et promisit. Nos enim a dicta francesca pro provisione... usmodi ligium in manibus nostris homagium et fideli / tatis debite recepimus juramentum, investientes eandem francescam pro se ac ipsis suis heredibus et aliis eligendis per eam de dicta provisione per nostrum anulum presencialiter ut est / moris quam investituram vim et vigorem vere donationis et realis traditionis volumus obtinere. Decernentes et intendentes expresse quod eidem francesce de provisione huiusmodi / a principio presentis anni quarte Inditionis inantea singulis videlicet annis integraliter satisfiat super iuribus antedictis super quibus erati illas hucusque sicut predicitur perceptura iuxta parte / dictaru licterarum continentiam et tenorem, bolumus autem quod dicta francesca ipsique sui heredes post realem assecutione bonorum feudalium excadentalium sive fiscalium prefatorum teneantur et / debeant infra menses quatuor a die assecutionis... orum inantea numerandos notificare nostre Curie bona taliter assequenda ubi de novo feudo fuerint de ipsis super annuo valore bonorum ipsorum cum / regestris donorum regalium collatione inde hab... diligentium et alie executorie oportune nostre lictere conce / dantur. Si vero de antiquo feudo fuerint inquisitio... debita de ipsorum balore annuo de mandato nostro premissa prout fuerint baler comperta cum distinto feudali servicio in quaternis seu / regestris donorum regalium ipsius Curie an... tentur, quodque in dicto casu presentes nostras resignare in nostra Curia penitus teneantur ut tunc eis de concessione bonorum huiusmodi / alie oportune nostre lictere concedantur. Interim ...amen eadem francesca pro se et dictis suis heredibus presentes nostras licteras in dictis regestris seu quaternis ipsius Curie infra mensem / unum ex nunc inantea numerandum trasci... acere penitus teneatur, ut tempore quo feudale servicium per Curiam generaliter indicetur de presentibus in illa plena noticia habeatur. Alioquin presens nostra gracia nullius robor... enseatur. In cuius rei testimonium presentes licteras fieri et pendenti maiestatis nostre siglillo jussimus communiri. Datum Averse per nobilem Thomam de bufalis de messana Militem Magne nostre Curie Magistrum Rationalem Locumtenentem Prothonotarij Regni / Sicilie dilectum Consiliarium et fidelem ... trum. Anno domini Millesimo Trecentesimo Sexagesimo quarto. Die primo Decembris quarte Inditionis, Regnorum / nostrorum anno xxiij.

Habeatur p. decretata. Sub anulo inc.


III

1368, 8 Settembre, 7 Indizione, 16° anno di regno della Regina.

La Regina ordina che non siano molestati gli abitanti di Loretello per le sovvenzioni e Collette che dovevano alla R. Camera.

Data a Casasana in Castellammare di Stabia.

Johanna dei gratia Regina Jerusalem et Sicilie ducatus Apulie et Principatus Capue Provincie et forcalquerij ac Pedimontis Comitissa. Magnifico viro Magno Regni Sicilie Camerario ac Justitiariis / Capitanate vel eorum Locatenentibus ac Erariis seu Camere notarijs cum eisdem Justiciariis per nostram Curiam deputatis et deputandis, necnon et quibuscumque Commissariis et Officialibus alijs et Collectoribus / statutis et statuenda super recolleccione et exaccione generalium Collectarum et Subventionum, anno quolibet per nostram Curiam imponendarum hominibus Terrarum et locorum dicte Provincie presentibus et futuris / fidelibus nostris gratia et bonam voluntatem. Cupientes homines Castri Lorotelli de dicta Provincia Capitanate fideles nostri ab extorsionibus et pressuris quas interdum patiuntur in recolleccionibus et / exaccionibus huiusmodi generalium Collectarum absque dispendio nostre Curie relevari, nec minus supplicacionis instantiam nobis factam pro parte horum jamdictorum per francescam de Scto Flaimundo / Sociam et fidelem nostra dominam dicti Castri, eisdem hominibus et ipsorum singulis duximus de certa nostra scientia harum serie concedendum, quod homines ipsi quilibet scilicet anno, a principio presentis anni Septime / Inditionis in antea, quantitate contingente eos de dictis generalibus Subventonibus et Collectis, in taxacionem Cedule, que de Curia nostra singulis annis emanat, teneantur in nostra Camera in Manibus Thesau / rariorum nostrorum in festo nativitatis dominice ipsius anni cuiuslibet integraliter assignare, de cuius quantitatis pecunie assignatione et solucione, recepta est in Camera nostra Summarie, ac prestita in eadem / pro parte dictorum hominum per Leonardum Johannis Vuccelli Syndicum eorumdem propterea ad Curiam nostram missum obbligacio oportuna M...enuaria certa pena. Quocirca volumus et fidelitati vestre de dicta certa scientia nostra presencium tenore jubemus espresse, quatenus vos predicti Justiciarii vel Locatenentes, ac Erarij ac Camereque Notarii, Commissarii, Officiales et Collectores presentes bidelicet et futuros, / desistentes omnino a recollecione et exacione pecunie generalis Subventionis seu Collecte ipsi nostre Curie debite per Universitatem et Homines dicti Castri, pecuniam ipsam, ab eisdem hominibus / recolligere et exigere, ac vos et illa intromictere, dictosque homines ad illius solucionem compellere seu molestare generaliter vel particulariter in personis vel rebus ipsorum secundum formam presencium nullatenus / presumatis. Et nisi vobis constiterit de solucione huiusmodi facienda in dicto termino suis vicibus ut est dictum, per Apodixas dictorum Thesaurariorum nostrorum vel per alias licteras nostras post / dies decem dictum festum immediate sequentes, statim tam ad recollecionem dicte generalis Subventionis seu Collecte quam ad exaccionem obligacionis jamdicte seu pene in illa contempte, nostre / Curie applicande sint ad unumquemque virum tempore seu ratione officii sui spectabit, suis bicibus pro parte dicte nostre Curie qtmocuius pretendatis. Super quo circa indemnitatem ipsius / nostre Curie, vestrum singulis duximus totaliter incumbendum. Vosque predicti Magne Camerarie vel Locumtenentes presentes nostra licteras a. iamdictis officialibus mandetis et faciatis iuxta ipsam / seriem efficaciter observari, ipsosque ad illarum observanciam prout opus extiterit compellatis. Quibuscumque ordinacionibus, licteris seu mandatis hic forte contrariis factis iam vel in antea faciendis / sub quacumque forma vel expressione verborum, ac ipsorum ac dierum per que et quas affertur presencium impediri possit in aliquo vel differri necnon iam dicta Cedula generalis taxationis dictarum generalium / Collectarum et Subventionum missa forsitan, ac dicto anno quolibet de prefata Curia nostra mictenda, si et in quantum effectui presencium forsan obsisterent, non obstantibus quoquomodo pre / sentes autem literas post opportunam inspeccionem earum, transumpto ipsorum per vos prout bestra intererit et expediens fuerit, in publica forma recepto, pro cautela restitui volumus presentanti / premisso modo efficaciter in antea valituras.

Datum in casasana probe Castrumaris de Stabia in Camera nostra anno dm. M°CCCLXbiij die viij Septembris bij Ind. Regnorum nostrorum anno xvj.

Rubr. Penes Magnum Camerarium p.mo posuit anulo a sigillo per dominum.

R.ta in Camera S.

Habetur cedula domine sub anulo suo.

 


IV

10 Febbraio 1369, 7 Indizione, 27° anno di regno di Giovanna I.

Francesca Sanframondi ciambellana della Regina, fondatrice del monastero delle Clarisse in Cerreto, fa testamento presenti la Regina e il Gran Siniscalco Zurlo. Eredi dei feudi sono i nipoti.

Scrittura umanistica. Pergamena alquanto rovinata. Firme dei testimoni.

In nomine domini nostri Iesu Christi Anno a nativitate eiusdem millesimo trecentesimo sexagesimo nono Regnante autem Serenissima domina nostra domina Johanna dei gratia hierusalem et Sicilie Regina ducatus Apulie Principatus / Capue Provincie et forcalquerij ac Pedemontis Comitissa. Regnorum vero eius anno bicesimo septimo feliciter. Amen. Die secundo mensis februarii septime Inditionis Neapoli. Nos Georgius Aycardi de Benevento Reginalis Camere ballictus / Nicolaus Thorij dicti mancini de casale Sancti Laurentii de Limata publicus ubilibet per totum Regnum Sicilie Reginali aucthoritate notarius et teste infra scripti biri utique licterat, ad hoc specialiter bocati et rogati / videlicet dominus Tuccillus zurulus de Neapoli Miles Reginalis hospitii Senescallus, Dominus Andreas de fontono de Messana, miles Ciccus de valle Regia, Reginalis Scutarie Magister, Ciccarellus de popolo, Calabresis franzutus / de neapoli, Sinduccius de Mulcino, et dominus Antonius cappellanus Sancte Agnetis de dicta Civitate neapolis, presenti scripto pubblico declaramus notum facimus et testamur, quod accessitis nobis qui supra, iudice notario, et testibus, ad castrum / Capuane ipsius civitatis ad petitionis instantiam Magnifice domine francesce de sancto fraymundo Reginalis Collateralis, et sotie, in Camera scilicet in qua ipsa domina corpore iacebat infirma, sana tamen mente, et recte locutionis existens, / dubitans quod absit, ne propter fragilitatem humane nature posset decedere intestata, coram Sacra Reginali Maiestate ibidem presente, et ad omnia et singula infrascripta et subscripta, de eius mera benignitate, et speciali gratia suum assensum be / neplacitum et auctoritatem prestante, ipsa domina francesca more nobilium et jure francorum vivens ut dixit, in hunc modum suum ultimum nuncupativum condidit testamentum, seu ultimam voluntatem, cassans, irritans et annullans omne aliud testa / mentum quocumque prestito tempore forte per eam conditum sub quacumque forma et expressione verborum et hoc presens esse boluit suum ultimum testamentum. Quod testamentum valere voluit, Jure testamenti, et si jure testamenti balere non posset, ipsum balere boluit. / Jure codiculi seu codicillorum, donationis causa motis, ac omni alio jure et modo, quo vel quibus, melius efficacius balere potest et debet; Et quia heredis institucio, est caput et firmamentum totius testamenti, ideo testatrix ipsa, Instituit sibi / heredes subsciptos nepotes suos, in subscriptis bonis suis feudalibus, que immediate et in capite tenebat et possidebat ac tenet et possidet sub certis feudalibus serviciis seu adohamentis, a Curia Reginali, videlicet Nicolaum de Sancto Fraymundo / filium primogenitum quondam petri de Sancto Fraymundo, in Castro Royali, ac medietate terre pota cannone sitis in provincia capitanate donatis per ipsam testatricem cum Reginali beneplacito et assensu. Item dominum Antonium / de Sancto Fraymundo militem filium secundogenitum dicti petri in Castro Mirande, et medietate castri licinusi sitis in comitatu Molisii, per ipsam testatricem similiter sibi donatis cum beneplacito et assensu Reginalis Mayestatis, Item Johannem de Sancto Fraymundo / filium secundogenitum quondam biri Magnifici domini Thomasii de Sancto fraymundo Comitis Cerreti, et Antonellum de Santo fraymundo filium tertiogenitum dicti domini Thomasii Comitis Cerreti inmedietate castri Lorotelli sita in dicta provincia Capitanate / quemlibet videlicet ipsorum in quanta parte, cum beneplacito et assensu Mayestatis eiusdem. Item Carolum Pandonum de Capua in Castro Pontis sito in provincia Principatus ultra, et Casale Casalicelli sito in provincia terre laboris. Ita quidem quod nullus / predictorum suorum heredum de bonis burgensaticis mobilibus seseque moventibus, cuiuscumque vocabuli appellatione di stinctis, ratione falcidie, Trebellianice seu debito juri nature vel quantocumque alio jure petere possit et baleat ultra. Et ex certa sua scientia testatrix ipsa / non ignara de biribus patrimonii sui, ac de bonis suis heredibus per eam dimissis prohibuit predicta, prout superius continetur. Et si quis vel si que predictorum suorum heredum contrafecerint, priventur bonis hereditatis predicte, item voluit et mandavit quod / corpus suum sepelliatur in ecclesia Sancti Antonii de Cerreto, in cappella scilicet que bocatur cappella Sancti Johannis Evangeliste, donec Monasterium per eam constructum, ad modum et formam debitam reducatur, et celebrentur ibi divina officia quo / tempore boluit et mandavit corpus suum transferri ad dictum Monasterium et fiat sepultura condecens iuxta altare magnum ipsius monasterii, et in ipsa sepultura ponantur quodque etiam dictum corpus dicte testatricis ad expensas et de bonis ipsius testatricis / portetur ad dictam ecclesiam Sancti Antonii; Item Reliquit Marinello filio quondam biri nobilis Philippelli Caracciolo de neapoli, militis, nepotis sui provisione annua unciarum biginti quam percipere consuevit et percipit supra juribus secretie terre la / boris. Item reliquit eidem Marinello petias tres terrarum, quarum una est in pertinenciis Magdaloni in loco ubi dicitur a Cancellu, et alia in pertinenciiis Sancti Nicolai de Strata ubi dicitur a Centu. Item / Reliquit domine Maccabee uncia quinque in carlenis argenti et robam unam de suis de bleveto; Item reliquit sorori belle ... carlenis argenti uncias sex; et si voluit ingredi Monasterium quod per eamdem testatricem constitutum est, habeat ibi alimenta, sicut habent / ibi alie Monalies; Item reliquit domine Rohase de Ciccano uncias duas de carlenis argenti; Item reliquit Magistro Johanni de G...fono coco suo uncias duas; Item Johanni de Guardia uncias duas; Item domine Jacobe de Surrento domicelle sue Reliquit / uncias quinque quas dare sibi tenebatur testatrix ipsa, et alias uncias quinque pro bono servito sibi prestito per eandem Jacobam; Item eidem Jacobe reliquit cursettum unum cum tunica de birdello deputatum pro persona dicte testatricis; Item Priciose pro gagiis suis / que sibi tenetur pro prestito tempore florenos sex; et preter et ultra dicta gagia uncias duas alias; Item cursectum unum dicte testatricis usitatum; Item reliquit dicte sorori belle, cursectum de fratesca cum tunica; Item reliquit quod filia parvula dicte Maccabee / recipiatur in dicto Monasterio et habeat ibi alimenta necessaria; sicut alie Monalies; Item reliquit Pircivallo familiari suo propter gagia sua tarenos quindecim; Item notario Johanni de Campobasso propter gagia sua quod habuit et recepit, reliquit tarenos quindecim; Item Petro sullan / do suo in carlenis argenti; reliquit uncias tres; Item cuilibet famulorum costodiencium equites predictos et ultra gagia que receperunt tarenos tres; Item voluit et mandavit quod omnes servi et serve sui Tartari et tartare et cuiuscumque alterius nationis si qui essent sint liberi / et libere a nexu servitutis; Item quod Georginus tartarus servus eius sit liber et francus et educari et nutri debeat pene birum Magnificum nicolaum de Santo fraymundo Comitem Cerreti, francus et liber, et de hoc inhereat coscientie dicti Comitis, quod nullam / sibi servitutem inducat et imponat, sed bene ac libere debeat eum tractare; Item reliquit domino Perrocto de Sancto fraymundo uncias tres; Item Lanceloto uncias tres; Item Margarite servitrici sue propter gagia que debet recipere tarenos biginti quatuor; Item / quod fiant exequie sue prout decet secundum arbitrium executorum dicti testamenti sui secundum condecentiam persone sue, item boluit et mandavit quod omnia bona sua mobilia seseque moventia necnon et que omnia debita seu bona quorumcumque debitorum et officialium / ad que ipsi debitores vel officiales sui tenentur eidem testatrici, ex quacumque ratione vel causaa exceptis specialiter legatis et distributis per eam, pecunia, vasa argentea, jocalia quecumque / et panni ipsius testatricis et alia bona quecumque mobilia cuiuscumque / vocabuli appellatione distincta, necnon et fructus omnes quorumcumque bonolium feudalium predictorum et etiam provisionum suarum pro toto presenti anno septime Inditionis, exceptis juribus et fructibus bonorum feudalium attibutorum et donatorum dicto domino Antonio / quos et que ipsi domino Antonio voluit remanere non obstante quod de bonis ipsis feudalibus et provisioni sit dispositum per eamdem testatricem, dentur et convertantur in executione presentis sui testamenti, iuxta dispositionem predictam et subscriptam, / ad quorum bonorum feudalium fructuum perceptionem, Sacra Reginalis Maiestas ibidem presens, de sui benignitate et gratia speciali signanter et expresse consensit et annuit; Item reliquit Salvatello familiari suo unciam unam; Item reliquit domino Matheo / peccia de Ciccano unciam unam; Item reliquit animalia pecudina et vaccina omnia sua ubicumque existentia prefato Monasterio per eam constructo; nonobstante potestate concessa predictis suis executoribus per eamdem testatricem de capiendis bonis quibuscumque / suis et vendendis per executione dicti testamenti, Reliqua vero animalia sua puta equi ad sellam quatuor, et muli ad bardam quatuor, et alia animalia quecumque mulina vel equina, capiantur per dictos executore suos et distribuantur pro executione / presentis testamenti sui; Item reliquit dicto Monasterio culcitam unam, torum in qua ipsa testatrix jacet, et omnes alios lectos suos in quibus iacebant familiares suos preter lectum suum magnum cum cortina et apparatu de serico, quod voluit vendi / per executionem dicti testamenti sui; Item reliquit Reginali Mayestati cultram suam magnam; Item reliquit dicto Monasterio curtinam bonam de dublecto et omnes alios pannos; Item asseruit se debere recipere a Peroctio mercatori de Neapoli de carlenis / argenti ad rationem de saxaginta per unciam et duobus per unciam uno quolibet computatis unciis centum sexaginta, item a Joannocto muscetto scalensi uncias duodecim parum plus vel parum minus; Item dixit se habere in Cerreto penes Meulum de Antonio / uncias triginta septem et tarenos quindecim; Item penes Johannem de Guardia familarem suum uncias viginti duas de carlenis argenti; Item dixit se habere hospicium unum prope Reginale castrum novum de Neapoli, quod hospitium voluit vendi / et quod percipit in perceptura computatur ad perfectionem dicti Monasterii per eam constructi; Item dixit se habere in Castro pontis quandam domum francam et liberam et non feudalem, in qua fit seu exercetur dohana, quam domum cum prefata dohana juribus et pertinenciis / ac fructibus suis omnibus dimisit dicto Monasterio; Item voluit et mandavit quod omnes portiones quas emit pro dicto Monasterio et instrumenta ipsarum possessionum assignentur parti dicti Monasterii; Item asseruit se tenere ex causa cuiusdam concordie quondam domine / Claritie de pontibus, in florenis auri centum, quos voluit quod per executores suos dentur et liberentur illi qui primus erit in gradu et qui succedere debet eidem domine Claritie, ac in causa quod nullus appareret heres ipsius domine / Claritie quod dicta pecta centum florenum distribuantur per dictos executores suos ad piam causam pro anima dicte domine Claritie; Item reliquit domino Antonio cappellano Sancte Agnetis de Neapoli prope Reginale castrum novum pro mississ cantandis / unciam unam; Item reliquit eidem Monasterio uncias biginti de carlenis argenti debitas sibi per predictum nicolaum de Sancto fraymundo nepotem et heredem suum, et alias uncias decem de carlenis argenti, et alias uncias decem de carlenis argenti debitas sibi similiter per Carolum pandonum predictum / nepotem et heredem suum; Reliquit eidem Monasterio quas edidem prefato Monasterio ante omnia dari voluit et exiberi per debitores eosdem; Item voluit et mandavit quod de presenti sua dispositione et testamento possint fieri unum vel plura / instrumenta corrigenda et supplenda ad consilium sapientis, veritatis substantia non mutata, si forte aliud juri vel facto solemnitate deficerent, propter quod possit in totum vel in parte elidi infligi biciari vel annullari seu / viribus et efficacia vacuari; Item voluit et mandavit ipsa testatrix quod de predicta donatione facta dicto Monasterio per... in dicto instrumento continetur possint fieri et debeant, unum vel plura publica instrumenta ad consilium sapientis / pro cautela dicti Monasterii non mutata etiam substantia veritatis. Item constituit ordinavit et fecit dicta testatrix gratia ... Reginale Mayestate distributores et executores dicti sui ultimi testamenti seu ultime voluntatis subscriptos / viros nobiles videlicet dominum petrum romanum de Scalea Juris Civilis professore, Magne Reginalis Curie ... Rationalem ac Curie Vicarie Rengi Judicem, Magistrum bictorem de dura de neapoli Reginalem Segretarium et / familiarem, dominum Antonium de Santo fraymundo predictum nepotem suum, Magiustrum Guillelmum de R... medicine professorem, et dominum Johannem et dominum Johannem Guilelmi Johannis de pellegrino de Cerreto, cum authoritate et potestate plena / capiendi omnia bona sua mobilia et stabilia, et predictorum omnium bonorum suorum feudalium fructuum vel ... Antonio, et predictis personis superius nominatis et specificatis, et convertenda ad executionem dicti testamenti. Et / propter jura fructus provenientes et provenientia ex dictis bonis feudalibus concessis et donatis dicto domino Antonio ... quos predicto domino Antonio ut supra voluit remanere, cum potestate recolligendi et exigendi per prefatos di... / butores seu executores sui prefati testamenti debita quecumque a quibuscumque debitoribus et officialibus ... quacumque ratione vel causa ac contractandi et absolvendi debitores et officiales ipsos de omnibus bonis et pecuniarum ... / citationibus, que et quas recepit ab eisdem per apodixas eorum instrumenta publica et omnem alium absolu... inventionis (?) modum cuius vel quibus potuerunt contractari; Item voluit et mandavit quod omnia vasa sua herede... et / de...dentur dicto suo Monasterio; Item boluit et mandavit quod omnia sua bona mobilia deductis ... contrentis sint dicti Monasterii. Et predictis ipsius Monasteri ... ad futuram memoriam et tam prefati Monasteii quam ... / prefactorum legatoriorum ac omnium aliorum quorum vel cuius interest et potuerit interesse factum est ... exinde per manus mei notarii supradicti qui predictis omnibus rogatus interfui signo meo signatum signis et / subscriptionibus predictorum Judicis ac testium roboratum et signo meo solito signatum.

Ego predictus Georgius qui supra judex ad contractus ad vitam subscripsi.

Ego qui supra Ciccus de valle Regia testis predictis interflui et me subscripsi.

Ego dominus Antonius canceta de neapoli rector ecclesie Beate Agnetis testis subscripsi.

Ego Guiducius de pulcrano (?) testis interflui et subscripsi.

 

    Home page                 Quaderni di cultura